Medya reklamlardan ne kadar sorumlu?

Gıda takviyesi reklamları, cinsel içerikli ürünlerin tanıtımları, reçetesiz ilaçların sponsorluğu derken reklamverenler hedef kitleye vermek istedikleri mesajın kendilerine göre en doğru şekilde buluşmasını isterken mecra kuruluşlarını da reklam gelirinden daha fazla para cezası tehdidiyle karşı karşıya bırakıyorlar. Neyse ki Reklam Kurulu mecra kuruluşlarının sorumluluğuna ilişkin maddeyi çok sert uygulamıyor. Zira Türk Hukuku’nu sırf lafzıyla yorumladığımızda reklam içeriği mevzuata aykırıysa reklamın yayınlanmasını isteyen ile reklamı yayınlayanın hukuki ve cezai sorumluluğu aynı.

Bu husus mevzuatta şu şekilde belirtilmiş: 4077 sayılı Tüketicinin Korunması Hakkında Kanun’un “Ticari Reklam ve İlanlar”  başlıklı 16. Maddesi – “… reklamverenler, reklamcılar ve mecra kuruluşları bu madde hükümlerine uymakla yükümlüdürler.” Ticari Reklam ve İlanlara İlişkin İlkeler ve Uygulama Esaslarına Dair Yönetmelik’in “Yükümlülük” başlıklı 21. Maddesi – “reklamverenler, reklamcılar ve mecra kuruluşları veya aracıları kanunun 16. maddesi ile bu yönetmelikte belirtilen ilkelere uymakla yükümlüdür.”

Reklam Kurulu bu maddeyi sıkı sıkıya uygulamaya geçirseydi, beş yıldızlı olmadığı halde beş yıldızlıymış gibi reklamveren hotelin, böbrek taşlarını dökmeye yarıyormuş gibi gösterilen jimnastik aletinin, cinsel gücü artırıyormuş gibi gösterilen çikolatanın reklam ve tanıtımlarından dolayı ilgili firmalara uyguladığı para cezalarını televizyonlara, radyolara ve dergilere de uygulardı. Halbuki Reklam Kurulu bu hususta mecra kuruluşlarına sadece “dikkat ve özen gösterin” diyor. Yani reklamları sadece görsel olarak kontrol edin, çok aykırı bir husus varsa yayınlamayın ancak denetimi de abartmayın reklamdaki ürünün içeriğini kontrol etme zorunluluğunuz yok diyor.

Bunun mevzuata hukuki yansıması da şu şekilde: “Reklamı yayımlayan, nakleden veya dağıtan veya sunan mecra kuruluşları veya aracıları reklamın kabulünde ve kamuoyuna sunulmasında gereken dikkat ve özeni göstermek zorundadır.”

Av. Erdal Aksu / Hukuki Boyut

Bu yazı Campaign Türkiye’nin Eylül 2013 sayısında yayınlanmıştır.