Site icon Campaign Türkiye

Çizgi roman ve hukuk

Eskilerin kısaca Teksas Tommiks olarak isimlendirip okuyanlara da alttan alta küçümseyerek baktığı, sağlam klasik roman okuyucularının üşengeçler için hazırlanmış görseller olarak gördüğü çizgi romanlar, yayınevlerinin son dönem keşfiyle kitapçı raflarında daha çok yer kaplar oldu. Bunun yanında yabancı çizgi romanların dilimize uyarlanmaya başlaması ile çizgi roman severler daha da heyecanlanmaya başladı. İstanbul’da tek tük de olsa sadece çizgi roman satan kitapçılar açıldı.

Yayınevlerinin, belki de çizerlerin, yeni keşfi klasik romanların, popüler kitapların veya karakterlerin çizgi romana dönüştürülmesiydi. William Shakespeare’in Machbet’i de çizgi roman oldu, Ayşe Kulin’in Veda’sı da. Superman’in son macerası da Türkçeleştirildi, Batman’in Joker ile son kavgası da.

Şu sıralar İhsan Oktay Anar’ın Puslu Kıtalar Atlası’nın 300 sayfalık çizgi romanını heyecanla bekleyen bir kitle var.

Bu uyarlama ya da tercümelerin raflarla buluşmasının hukuki boyutunu telif açısından değerlendirdiğimizde bir çizgi romanın içinde ne kadar da çok hukuki unsur bulunduğunu fark edersiniz. Kaldı ki hukuk, çizgi romanın içinde her zaman vardı. 30’lu yılların başında oluşan süper kahramanların hepsi, aslında insanın içindeki adalet duygusunu tatmin etmek üzere kötülerle savaşıyordu.

Bir çizgi romanın oluşması için gerekli hukuki izinleri, yani telif ödenmesi gerekenleri kısaca sıralamak istersek; hikayenin sahibine ödenecek telif, senaryo yazarına ödenecek telif, diyalog yazarına ödenecek telif, karakterin görsellerini oluşturan kişiye ödenecek telif, çeviri yapılacaksa çevirmene ödenecek telif gibi emeği geçen her yaratıcı kişiye ödenecek telif… Dolayısıyla, elinize aldığınızda değerini bilip de okumakta fayda var.

Erdal Aksu

HukukiBoyut

@AvErdalAksu

Bu yazı Campaign Türkiye’nin Nisan 2015 sayısında yayınlanmıştır.

Exit mobile version