İçki reklamı yapmak serbest mi?

Alkol ve sigara yasakları son zamanlarda gündemde. Aslında sigaranın aksine alkollü içki reklamı yapmak hukuken mümkün. Ancak bu reklamlarda dikkat edilecek pek çok kriter bulunuyor. Her çeşit alkollü içkinin televizyon, kablolu yayın, radyo ve kamu yayın araçlarıyla reklamının yapılması yasak. Bir diğer ifadeyle gazetelerde, dergilerde, internette alkollü içki reklamı yapılabiliyor. Ancak ürünün özelliklerini tanıtmaya, teşvik edici ve özendirici olmaksızın marka seçimini kolaylaştırmaya yönelik olması gerekiyor. Çocukları ve gençleri hedef alarak ve sportif faaliyetlerle bağ kurulmak suretiyle kesinlikle alkollü içki reklamı yapılamıyor. 2011 yılında çıkarılan yönetmelik çalışmaları esnasında, temin edilebilen tüm alkollü içecek reklamları incelenmiş, mesajlar tespit edilmiş ve yönetmelikle bu mesajları ihtiva eden reklamların tümü yasaklanmış. Örneğin, bireysel ya da toplumsal nitelikli özel olaylara vurgu yapılarak, alkolü özel olayların bir parçası olarak ilişkilendiren içerik kullanılamıyor.

Ürünün, yetenek, dikkat veya zihin açıklığı gerektiren faaliyetlerle birlikte tanıtımının yapılması, araç kullanımı ile ilişkilendirilmesi, tedavi edici, uyarıcı, rahatlatıcı, güçlendirici, üstünlük sağlayıcı etkilerinin bulunduğuna dair içerik kullanılması veya kişisel sorunları çözebileceğinin işlenmesi de mümkün değil. Ayrıca içki içmemek bir zafiyet olarak gösterilemiyor. İçki içmenin statü ve yetişkinlik işareti olduğu mesajı verilemiyor ve “alkollü içkilerin susuzluğu giderici etkisi olduğu” yönünde bir mesaj vermek de yasak. Yine bu tarz reklamlarda herhangi bir alanda özel başarıya sahip, kamuoyunun güvenini kazanmış, çocuk ve gençler yararına faaliyette bulunan, medyada isim yapmış, çocuk ve gençler için örnek teşkil eden herhangi bir kişi veya grubun yer alması da mümkün değil ve alkollü içkinin, diğer gıda maddelerinin bir tamamlayıcısı olduğu da ima edilemiyor. Bu alanda yapılabilecek reklamların mümkün mertebe “mesaj” içermemesi gerekiyor. Ne yazık ki yasal durum karşısında kreatif ajanslara içki şişesinin resminin olduğu ‘yorumsuz’ bir reklam görseli yaratmanın dışında pek bir çare kalmıyor.

Av. Emel Göçmen Bozoğlu
Hukuk Müşaviri
emel@campaigntr.com