Kıllanan Adam’ın ‘tüketilen’ onuru!

20 yıl öncesinin ‘Kıllanan Adam’ tiplemesini banka reklamlarında görünce şaşırdım. Benim tanıdığım o huysuz ihtiyar, reklam uğruna inandığı doğrulardan asla vazgeçmez.

Kıllanan Adam 2014 

Kıllanan Adam -1997

Finansbank, insansız internet bankacılığı “enpara” reklamlarında ‘Kıllanan Adam’ karakterini kullanıyor. ‘Kıllanan Adam’ geçmişte LeMan mizah dergisinde Ahmet Yılmaz tarafından yaratılan bir çizgi tiplemeydi. Benim de zevkle okuduğum sonra da karikatür derlemesinden oluşan kitabını aldığım bir kahraman…

Fakat reklamı gördüğüm ilk anda şoke oldum. Çünkü benim çizgi karakter olarak tanıdığım ‘Kıllanan Adam’ ile ‘enpara’ reklamında gördüğüm ‘Kıllanan Adam’ arasında büyük farklar var. Çizim olarak karakteri birebir benzetmişler. Ama tonlama ve şive olarak büyük düş kırıklığı yaşadım. Hani hikayesini bildiğiniz bir roman, sinemaya aktarılır ve bazen ummadığınız bir eserle karşılaşırsınız ya ben de ‘Kıllanan Adam’ı TV reklamında görünce aynı kültürel şoku yaşadım. Bir kere benim bildiğim –ve de hayal ettiğim- Kıllanan Adam, kesinlikle daha kentli bir ihtiyardı. Evet hiçbir şeyi beğenmez her şeye gıcık kapar, homur homur söylenirdi ama yine de görmüş geçirmiş bir edası vardı. Reklamlardaki bozuk şiveli köy kökenli adam, LeMan’da 90’ların sonunda ‘fezayı keşfetme’ önerileri veren huysuz bilge ile hiç mi hiç uyuşmuyor.

Elinde ince belli çay bardağı üstünde atleti biraz da filozof karakteriyle hemen her apartmanda bulunan bu adam, geleneksel aile değerlerine bağlı görünse de kendi gençliğinde yapamadıklarının hasetiyle yeni nesile yıkıcı eleştiriler getiriyordu.

Gelelim ‘enpara’nın ‘Kıllanan Adam’ına. Reklamlarda bankaların yıllardır bizden aldığı haksız hizmet bedellerini kendi üslubu ile eleştiriyor. Bir kere çizgi karaktere göre çok hafif eleştiriler getiriyor. Vatandaştan yatırdığı para için bile ‘para sayma bedeli’ alan bankalara, benim tanıdığım ‘Kıllanan Adam’ çok ağır laflar ederdi. Heralde RTÜK yasalarına takılacağı için üslup hafif tutuluyor.

Diğer bankalar ses çıkarmıyor

Bu reklam serisinde bence genel etik kurallarına aykırı bir durum da var. Türkiye’de internet bankacılığından farklı olarak ‘insansız bankacılık’ diyebileceğimiz ilk örnek olan ‘enpara’nın yaratıcısı Finansbank bir anlamda bindiği dalı kesiyor. Sen Finansbank olarak yıllardır benden aldığın bütün hizmet bedellerini ve bugün birçoğu yargıdan dönen haksız kazançlarını ‘Kıllanan Adam’a söyleterek haklı duruma gelemezsin. Yani Finansbank kendi şubelerinde eleman çalıştırıyor diye ‘hesap işletim ücreti’ gibi masraflar adı altında ekstra para almaya devam edecek, buna karşın aynı bankanın diğer markası ‘Kıllanan Adam’ tiplemesiyle dalga geçecek. Diğer bankaların da bu reklam serisine ‘bir dakika’ demesi gerekmez mi? Finansbank, masrafsız bankacılık yapacak diye Türkiye’deki genel bankacılık sistemini de bombalıyor. Bu aslında bir farkındalık yaratması bakımından vatandaş için iyi bir durum. Bankaların faiz dışı gelirlerle kazandığı karların sergilenmesi için de yeni bir fırsat. Bu noktada Türkiye’deki bütün tüketici derneklerinin başkanları bu konuda ‘Kıllanan Adam’dan daha donanımlı, daha hukuk bilen adamlar. Madem müşteriyi bu kadar düşünüyorsunuz bankaların haksız işlem ve hizmet bedelleri için tüketici derneklerinden görüşlere de yer verin. Hep beraber ‘halk düşmanı’ bankacılık sistemini bombardımana tutalım.

ING Bank da sistemi eleştiriyor

Geçmişte Oyakbank’ı alarak Türkiye’ye giren ING Bank da pazar payını artırmak için Finansbank gibi agresif bir reklam felsefesi uyguluyor. Bugüne kadar kendisinin de uyguladığı klasik bankacılık numaralarını artık asla yapmadıklarını belirten bir reklam serisi başladı. ‘Hayatta olmaz’ diyerek bankaların bizden ‘absürt’ yollarla aldığı bedelleri mizahi dille anlatıyorlar. Buna öncelikle bankaların çatı örgütü Bankalar Birliği’nin karşı çıkması gerekmez mi? Ortada bir haksızlık varsa sadece iki banka mı bu haksızlığa isyan ediyor? BDDK aracılığı ile bütün bankaların bu haksızlığı gidermesi gerekmez mi?

Yoksa Finanbank ve ING Bank bu yolla biraz hamaset yapıp sadece müşteriyi bankaya çekmeye mi uğraşıyor? Bankacılık sektörü için müşteri zaten yolunacak kaz.

Kazı da kümese soktuktan sonrası çok zor değil.

 

Levent Ertem

Campaign Türkiye Yayın Danışmanı

@ertembey

 

Bu yazı Campaign Türkiye’nin Haziran 2014 sayısında yayınlanmıştır.