Su yoksa, yaşam da yok!

Campaign

2 yıl önce

Dünya mavi gezegen. Yüzde 70’i sularla kaplı. Gezegendeki suyun yüzde 97’si okyanuslardaki tuzlu su. Yani, dünyamızı kaplayan su kütlesinin sadece yüzde 3’ü tatlı su. Bunun da yüzde 1’i erişilebilir halde, geri kalanı yer altında ve buz kütlelerinde sıkışmış durumda. Sonuç: Mavi gezegenin suyunun sadece yüzde 0.007’si 7 milyar insanın ve diğer canlıların hayatta kalmasını sağlıyor.

Su yoksa yaşam da yok. Su, sadece vücudunun yüzde 60’ı su olan insanın yaşamını sürdürmesi için değil, aynı zamanda yiyecek, giyecek üretmek için de kritik bir kaynak.

Suyun yüzde 72’si tarım ve hayvancılık endüstrisinde, yüzde 16’sı hanelerde ve yüzde 12’si de farklı endüstriler tarafından üretim girdisi olarak kullanılıyor.

Vahşi üretim ve tüketim modelleri, iklim ve çevre krizi gibi konular ‘su’ için çoktan tehlike çanları çalıyor. İnsanlığı yaşamsal bir su kıtlığı tehlikesi bekliyor.

Dünya Su Enstitüsü’ne göre, 17 ülkede neredeyse iki milyar insan, önümüzdeki yıllarda doğrudan şiddetli bir su krizine doğru gidiyor. BM, bunun 2040 yılına kadar 700 milyon insanın yerinden edilmesine yol açacağı konusunda uyarıyor. Türkiye de 2040 yılında şiddetli su krizi yaşaması muhtemel 30 ülke arasında yer alıyor.

Peki, yüzde 0.007 oranındaki tatlı su kaynağını, okyanuslarda bulunan tuzlu su ile genişletme şansı olamaz mı? Olur. Ama çok yüksek faturayla…

_{^{Deniz suyunu tatlı suya çevirmek.}}

Tuzdan arındırma, suda çözünmüş mineral tuzların uzaklaştırılması işlemi. Deniz suyuna uygulanan bu işlem, tatlı su elde etmek için en çok kullanılan işlemlerden biri.

Tuzdan arındırma aslında su döngüsü sırasında doğal olarak gerçekleşen bir süreç. Deniz suyunun buharlaşması geride tuz bırakır ve bu da yağmura neden olan bulutları oluşturur. Aristoteles buharlaşan ve yoğunlaşan deniz suyunun tatlı suya dönüşeceğini gözlemledi. Da Vinci de damıtıcı kullanarak bunu yapay olarak yapmanın mümkün olduğunu ortaya koydu.

Sonraki yüzyıllarda deniz suyunu tuzdan arındırma, özellikle teknelerde ve denizaltılarda, uzun yolculuklar sırasında mürettebata tatlı su sağlamak için kullanıldı. Ancak bu süreç, sanayi devrimine kadar ve özellikle tuzdan arındırma tesislerinin geliştirilmesine kadar büyük ölçekte mevcut değildi. Oysa artık bugün büyük ölçekte kullanılıyor.

Bu süreci toplu olarak benimseyen ilk ülke, 1997 ile 2009 yılları arasında Milenyum Kuraklığı ile kavrulan Avustralya oldu. Bugün, Melbourne’de şehrin su ihtiyacının üçte biri bu yöntemle karşılanıyor.

En büyük tuzdan arındırma tesisleri zengin Orta Doğu ve Arap ülkelerinde bulunuyor. Suudi Arabistan, Kuveyt, BAE ve Katar şu anda dünyanın tuzdan arındırılmış suyunun yaklaşık yarısını üretiyor. Deniz suyundan tatlı su elde etmek oldukça maliyetli bir işlem. Bu suyu tarım için kullanmak son derece pahalı. Dolayısıyla bu ülkeler bunu sadece içme suyu olarak kullanıyor.

ABD’de, çoğunluğu Kaliforniya, Teksas ve Florida’da olmak üzere 400’den fazla tuzdan arındırma tesisi bulunuyor. Bunların çoğu, elektrik santrallerinde oluşan ısıdan yararlanmak için doğal gaz tesislerinin yakınında yer alıyor. İsrail’de ise içme suyunun yarısından fazlası Akdeniz’den gelen deniz suyunun tuzdan arındırılmasıyla sağlanıyor.

Bu işlem, hem maliyetli hem de çevresel etki bakımından masum değil. Birçok tuzdan arındırma işlemi, suyun ısıtılmasını, basınçlandırılmasını veya her ikisini birden gerektiriyor. Bu da çok yüksek bir enerji maliyeti (çevreye ve bütçeye) yaratıyor. Aynı zamanda sudan ayrıştırılan tuz denizlere geri pompalanıyor. Bu da ekosistemin doğal yapısına etki eden olumsuz sonuçlara yol açıyor.

Bilim insanları bu işlemi çevreye ve bütçeye yük getirmeyecek yöntemlerle yapmanın yollarını arıyor. Bu verimli yöntemler geliştirilip, ölçeklendirilebildiğinde, en azından su konusunda insanlık bir süre rahat nefes alıp, geriye kalan çevresel ve yaşamsal konularda ne yapacağını kara kara düşünmeye devam edebilir.