Geleceği siz yaratın

2 yıl önce

Uncommon Creative Studio Kurucusu Lucy Jameson: “Tahmin, analiz değil hayal gücü alıştırmasıdır. Belki de geleceğin sahibi uzmanlar değil, yaratıcılar.”

Bu yılın ocak ayı, her ocak ayında olduğu gibi, haber akışım her sektördeki uzmanlardan gelen bir tahmin dalgasıyla dolup taştı. Ancak son birkaç yılın “benzeri görülmemiş” doğası, geleceğin neler getireceği hakkında daha derin düşünmemi sağladı.

Hepimiz hatalı tahminlerle dolu bir geçmişle eğlendik. 1876’da bir Western Union notu kendinden emin bir şekilde “bu telefonun bir iletişim aracı olarak ciddi anlamda çok eksikliği olduğunu” iddia etmişti. Bu arada Michigan Savings bankasının başkanı, Henry Ford’un avukatına Ford’a yatırım yapmamasını tavsiye etti ve: “At kalıcı ama otomobil sadece bir yenilik, bir heves.” dedi.

Charlie Chaplin sinemayı reddetmek için benzer bir dil kullandı: “Sinema bir hevesten biraz daha fazlası. Seyircilerin gerçekten istediği şey, sahnede et ve kan görmektir.” Warner Bros Kurucu Ortağı HM Warner: “Kim aktörlerin konuşmasını duymak ister ki?” dedi. 1939’da The New York Times şu değerli sözü getirdi: “Televizyonla ilgili sorun, insanların oturup gözlerini ekrana yapıştırmak zorunda olmalarıdır; ortalama bir Amerikan ailesinin buna ayıracak vakti yok.”

Veriye dayalı tahmincilerin yeni nesli bile doğru yaptığı kadar yanlış anlıyor gibi görünüyor. Nate Silver, 2008 ABD başkanlık seçimlerinde 50 eyaletten 49’unda sonuçları başarıyla açıkladı. 2012 ABD başkanlık seçimlerinde 50 eyaletten 50’sinde sonuçları başarıyla açıkladı.

Yine de 2016 rekabetini takip eden herkes, Silver’ın siyasi tahminlerinin duvara ne kadar kötü tosladığını bilir. Buna karşılık, siyah kuğu kavramının babası Nassim Taleb, Silver’a yönelik ibret verici bir eleştiri başlattı: “FiveThirtyEight, olasılık konusunda nasıl tamamen cahil olunacağına ve bunda nasıl iş yapılacağına dair bir ders kitabı.”

Bunun yerine çoğu akademisyen ve fütürist, artık tekil tahminler yapmak yerine Manoa yaklaşımı gibi senaryo planlamasına odaklanıyor. Bize şekillerle düşünmemizi ve şablonlar aramamızı söylüyorlar. Büyümenin düz çizgilerde gerçekleşmesini beklediğimiz kadar, s-eğrilerinde gerçekleşmesinin daha muhtemel olduğunu bize hatırlatıyor.

Akademik literatürün derinliklerine gömülmüş, şüphesiz uygulanacak bazı faydalı modeller vardır, belki de hiçbiri fütürist Roy Amara’dan daha güçlü değildir: “Bir teknolojinin etkisini kısa vadede abartma ve uzun vadede etkisini hafife alma eğilimindeyiz.” Bu, “dotcom” döneminde doğru çıktı, Web 3’ün ve metaverse’ün de nasıl sonuçlanacağı konusunda değerini kanıtlayacağından şüpheleniyorum. Çoğunlukla benim çıkarımım, tahminin analizden ziyade hayal gücündeki egzersiz olduğudur. Öyleyse geleceği tahmin etmek (ve belki de yaratmak) için yaratıcılardan daha iyi kim olabilir? Ne de olsa Simpsons’ın Trump başkanlığından Lady Gaga’nın kostümlerine, Nobel ödül kazananlarına ve hatta Disney’in 20th Century Fox’u satın almasına kadar kaç kez geleceği tahmin ettiğinin sayısını unuttum.

Bu arada Philip K Dick ve Isaac Asimov, internetten yüz tanımaya, laboratuarda yetiştirilen etlere ve sürücüsüz arabalara kadar her şey hakkında yazdı. Ürkütücü gelebilir ama bir tahminci, Tom Clancy’nin romanlarından esinlenerek Pentagon’a uçan uçaklarla ilgili senaryo bile yazdı. Daha da günümüze yaklaşacak olursak, metaverse aslen Neal Stephenson’ın bilim kurgu kitabı Snow Crash’den geldi. Belki de uzmanlar yerine yaratıcılar geleceği daha iyi idare ediyor?

Bu yıl, bu teoriyi test etmeye karar verdik ve paramızı söylediğimiz şeye koyuyoruz. Bodrum katımızda, misyonun öncülük ettiği start-up’ların büyümesini hızlandırmaya adanmış bir hızlandırıcı program olan Unrest’i hazırlamakla meşguldük.

Geleceğin yeni bir start-up türü talep edeceğine bahse girmek, kârlı şirketlerin insanlar ve gezegen için neler yapabileceğini yeniden hayal etmek. Her biri, baştan sona bir fark yaratmak için tasarlandı ve BM’nin Sürdürülebilir Kalkınma Hedefleri’nden en az birine uyumlu.

Kim bilir, ilk parlak grubumuzdaki hangi şirketler başarılı olacak ama Peter Drucker’ın dediği gibi: “Geleceği tahmin etmenin en iyi yolu onu yaratmaktır.”

Lucy Jameson