Sürdürülebilirlikte tasarımın önemi

Basit bir obje olmanın ötesinde bir ürün, bir tasarımın sonucudur ya da tasarlanmış bir paketin içinde sunulur. Cannes Lions’da Grafik Tasarım, Dijital Tasarım, Çevre Tasarımı, Paketleme Tasarımı, 360 Derece Marka Deneyimi gibi değerler Grand Prix Tasarım adı altında ödüllendiriliyor. İşte burada tasarım, “iletişime bir yardımcı olmasından ve marka ruhunu yansıtma ve ürün mesajını verme deneyiminden dolayı” ödül alıyor. Bakalım, tasarım ve sanatçıların yetenekleri sürdürülebilir mesajı iletmekte nasıl kullanılıyor?

Cannes’da tasarım

Son iki yılda Serviceplan Munich, sürdürülebilirlik raporları tasarımı dalında Cannes Lions Grand Prix’sini arka arkaya kazandı. 2012’de Grand Prix Tasarım, Austria Solar 2011 yıllık raporuna verilirken, bu rapor sadece güneş ışığı altında okunuyordu. 2013’te ödül Auchan’ın “To selfscan report”una verildi.

Paketi değiştir=marka imajını değiştir

2011’de Echols’la birlikte tasarımcı Jörn Beyer, meşhur alkollü içeceklerin paketlerini değiştirdi; şişeden kartona. Burada tasarımcı çok önemli bir soruya dikkat çekiyor: Markanın tüketiciye yaklaşımı değişti mi ve ne açıdan değişti? Sürdürülebilir paketlemeye geçme kararı markalar için gerçekten bir zorluk mu; tüketicinin tecrübesini değiştirip sonuç olarak markanın anlama yeteneğini mi değiştiriyor? Kimler bu denli rekabete girişmeye hazır? Belki paketlemeyi sadece paketleme olarak görmemeyi düşünmek olası bir çözüm olabilir mi?

Eğlendirici bir mecra: Paketleme

Hiç yalnız yemek yediniz mi? Belki bundan özel olarak uzak durmuşsunuzdur? Sandviç veya yemeğinizle basit, baş başa bir öğün… Cesur olanlar, yemek yerken üzerine sos veya içecek dökme riskini göze alarak akıllı telefon ve tabletlerini kullanabilir. Jonathan Safran Foer, yalnız yemek kurtarıcısını tanıttı, üstelik elektronik cihazlarınızı riske atmadan! Bütün Chipotle bardakları ve çantaları şimdi, Toni Morrison, Malcolm Gladwell, Sarah Silverman, Michael Lewis, Bill Hader, Judd Apatow gibi meşhur yazarlardan orijinal yazı ve çizimlerle süslendi. Paketleme, ailenizle, arkadaşlarınızla paylaşabileceğiniz ya da tek başınıza keyif alabileceğiniz güzel bir hikaye haline geldi. Sürdürülebilir fast food paketinin farklı bir açısını göstererek “düşünce geliştirmenin” haricinde, aynı zamanda bir eğlence mecrası haline geldi.

Trendy = Geri dönüştürülmüş tasarım

Günümüz tasarımcıları atıkların dönüştürülerek kullanılması sayesinde atıklardan inanılmaz yaratıcı işler çıkartmayı başarıyor. Atık maddelerin tekrar kullanılması, yeni ham madde kullanımını ve çevreye etkisini azaltırken, madencilik işleri gibi bazı durumlarda da sosyal etki yaratır. Guardian’da da yer alan bazı örnekler arasında eski rendelerden ve kek kaplarından lambalar gibi ürünler var.

Peki ya diğer sanatçılar?

Tasarımcı sanatçılar haricinde diğer sanatçılar yeteneklerini bazı durumlarda sürdürülebilir mesajlar vermek için, içinde bulunduğumuz dünyanın durumunu gösterdikten sonra sizi bir adım geri çekilmenizi ve düşünmenizi isteyecek şekilde kullandı. Çinli sanatçı Yao Lu’nun 2011’de İstanbul Modern’de sergilenen eseri, devam eden aşırı kirlenmeyi ifşa ediyordu. Çöp yığını fotoğraflarını kullanıp, onlar üzerinde bilgisayarla çalıştıktan sonar Çin çizim estetiğiyle baştan yarattı.

Gerçekle yüzleşmek de çevremizi fark etmenin ve farkındalık yaratmanın en iyi yollarından biridir. Gerçekleri fotoğraflardan daha iyi ne anlatabilir ki? 2008’de oluşturulan Prix Pictet, tüketim, güç, büyüme, dünya ve su gibi konuları irdeleyen fotoğrafçılık ve sürdürülebilirlik ödülü. Bunun amacı günümüzdeki en büyük sosyal ve çevresel sorunları ortaya çıkarmak ve göstermektir. Kazanan ve kısa listeye kalan fotoğraflar için resmi internet sayfası prixpictet.com’a bakabilirsiniz.

Sanat küresel sorunlarda farkındalık yaratmak için harika bir yol; tasarımdan sergilere, günümüzün sorunlarını insanlara anlatmakta bir iletişim aracı. Markaların rolü, bunca yeteneği kullanarak paketleme, tasarım ve iletişim üzerine yeniden düşünmesi olabilir mi?

Tina Ly

Lift Project Manager

@akatinatuna

 

Bu yazı Campaign Türkiye Haziran 2014 sayısında yayınlanmıştır.