artwork

Karma gerçeklik

7 yıl önce

0

Son 2 yılda paylaştığım SXSW izlenimlerime baktım. Çok jenerik olmuş ve büyük resmi tarif etmeye çalışmışım. Bu yıl daha spesifik gözlemlerimi yazmaya karar verdim. Biz pazarlamacıları ve reklamcıları daha çok ilgilendiren bir konuyu…

VR yani herkesin bildiği adıyla sanal gerçeklik son 10 yıldır haberdar olduğumuz, 5 senedir de aktif deneyimlediğimiz bir teknoloji. VR’ın hayatlarımızı nereye götüreceğini anlatmadan önce kavramları hatırlamakta fayda var.

1. Sanal Gerçeklik (Virtual Reality): Zihnimizi kandırarak, bizi yaşadığımız dünyadan farklı bir dünyaya götüren teknoloji. Gözlüğü takıyor, gerçek dünyadan tamamen kopuyoruz. Facebook’un Oculus Rift’i, Samsung’un Gear VR’ı bunun en ticari örnekleri. Bu dünyanın en önem verdiği ve SXSW’te de deneyimlediğim konu ise “immersive experience”. Yani girdiğimiz bu dünya içinde mide bulantısı, baş ağrısı yapmayan gerçeğe çok yakın sürükleyici bir deneyim.

2. Artırılmış Gerçeklik (Augmented Reality): Hayatın içinde gördüğünüz dünyaya eklenip çıkarılabilen sentetik/sanal içerikleri birleştiren teknoloji. Bir cep telefonu ekranı veya gözlük aracılığıyla deneyimleyebiliyoruz. Buna en iyi örnek Google Glass idi. Biraz erken doğum yaptığı için başka bahara kaldı. Gerçek dünyadan koparmadığı için kullanımı daha kolay ve uzun ancak yeterince tatmin edici değil.

3. Karma Gerçeklik: Bu yıl SXSW’te en çok konuşulan, yakın gelecekte tüm dünyanın en çok konuşacağı teknolojinin yeni ismi. VR ile AR’ın en iyi özelliklerini bir araya getiriyor. Gerçek dünyaya paralel olarak gördüğünüz sanal içeriklerle de etkileşim haline girebiliyorsunuz. Gözlük veya ekran içinde gördüğünüzü sandığınız sanal/sentetik olan bir içeriği gerçek dünyada hareket ettirmek istediğinizde size tepki verebiliyor.

Pokémon GO, karma gerçekliğin bugüne kadar yapılmış, en yüksek adette kullanıma sahip, en başarılı örneği. Bugüne kadar 500 milyon üzerinde download’u var. En iyi döneminde 50 milyon aktif oyuncusu vardı, hala aktif olarak 10 milyon kişi her gün Pokémon GO oynuyor, bir etkinliğine 100 bin kişi katılabiliyor.

Yaratıcısı Niantic Labs CEO’su John Hanke, oyunun çıkış noktasının insanları dışarıya çıkarmak olduğunu anlatıyor. Evde saatlerce oyun oynayan, Netflix’te dizi ve film izleyen bir kitleyi sokakla tekrar tanıştırmak. Ve işe yarıyor.

Gerçekten önemli olan, oyunun sadece ticari veya teknolojik başarısı değil. Tek bir oyun sayesinde toplumsal davranışların nasıl etkilenebildiği. İnsanların sokakları, yaşam alanlarını yeniden keşfetmeye teşvik edilmesi.

Pazarlama araçları yeniden keşfedilecek

Karma gerçeklik teknolojisi telekomünikasyon şirketlerinden, uygulama dünyasına, perakende sektöründen tüm iş birimlerine yeni fırsatlar ve pazarlar yaratıyor olacak.

Perakende, teknoloji adaptasyonunu hızlı gerçekleştirmeye çalışan sektörlerin başında geliyor. Fiziksel hareketlerimizi algılayan sensörler raflarda veya askılardaki ürünleri çıkardığınızda otomatik algılıyor olacak. Bu sensörlere bağlı olan gözlükler sayesinde ürünlerin yanında beliren içerikler tüketiciyi anlık ikna etmeye çalışıyor olacak. Bu içerik aynı zamanda tüketicinin geçmiş bilgisini  değerlendirerek kişiye özel teklif sunabilir. Rafların, tezgahların yani alışveriş pazarlamasının tamamen değişeceğini söyleyebiliriz. Tüm basılı malzemelerin üretiminden ajanslara verilen hedef kitle brief’lerine kadar pazarlama araçlarının yeniden keşfedileceği kesin.

Tüketici fiziksel olarak bir ürüne sahip olmadan o ürünü gerçeğe en yakın şekilde deneyimleyecek ve o ürünün eksiliğini hissedebilecek. Bu anlamda baktığımızda reklamların bilinirlik yaratmaktan deneyim yaratmaya doğru kayacağını da söyleyebiliriz.

Robert Scoble’a göre lokasyon bazlı iletişim çalışmalarında yepyeni uygulamalar hayatımızda yer almaya başlayacak.

Çeşme’de tatil rezervasyonunuz var. Arabanıza bindiniz. Yol levhalarını görmeye bile ihtiyacınız yok çünkü MR sayesinde araba ekranınız veya gözlüğünüz sizi gitmeniz gereken yola yönlendiriyor. Öğlen acıktınız. Yemek alışkanlıklarınızı bilen gözlüğünüz veya arabanızın ekranı size bölgedeki en uygun restoranı önerip, tarif edebilecek. Otele vardınız. Check-in işlemini gözlüğünüz sizin yerinize yapıyor olacak. Gözlüğünüze çıkan görüntüler size 5000 yataklı otelin tüm hizmetlerini tanıtırken bir yandan odanızın olduğu kata yönlendiriyor olacak.

Bilgi hızla deneyime dönüşecek

Emblamatic Group kurucusu Nonny de la Peña, inşaat sektöründe birçok iş alanının ve mesleğin de dönüşüm geçireceğini hatta mesleklerin düşüşe geçeceğinden bahsetti. Yeni evli bir çifti düşünelim. Evinin mobilyalarını IKEA’nın karma gerçeklik uygulaması sayesinde salonuna, odalarına veya mutfağına yerleştirip, aynı anda duvarların rengiyle oynayabilecekler. Tek yapılması gereken salonun ortasına geçip gözlük aracılığıyla beğenilen opsiyonları değerlendirmek. Burada pazarlamacı ve reklamcılara düşen görev bu deneyimin basit, sorunsuz, anlaşılabilir ve keyifli şekilde yaşanmasını sağlamak olacak.

Polisler bir olay meydana geldiğinde karma gerçeklik sensörlerini olay mahallinin üç boyutlu haritasını çıkarmak için kullanabilecek. Böylece mahkemeler jüri üyelerinin bu videolara bakarak tüm olaya tanık olmasını sağlayacak.

Sağlık alanında doktorların fiziksel olarak bulunmadığı bir yerden yapılan müdahalenin içine karma gerçeklik sayesinde yer alması uzak değil.

Gerçek zamanlı veriler görüntülenerek cerrahlar birbirlerine rehberlik yapabilecek. Böylece bilgi çok hızlı bir şekilde deneyime dönüşüyor olacak.

Bence reklam sektöründe bir ürüne sahip olmadan veya tüketici en ufak bir mesafe kaydetmeden o ürünü deneyimleyecek ve henüz almadığı bir ürünün eksikiğini hissedebilecek. Bu anlamda aslında reklamlar bilinirlikten deneyimletmeye doğru kayacak.

Robert Scoble, Apple’ın yeni iPhone lansmanından umutlu. Karma gerçeklik teknolojisini, 2017’de yeni iPhone’u piyasaya sürerken 3D haritalama sensörünü ekleyerek çıkarmayı planladığından bahsetti.

Google, Facebook ve birçok donanım firması dünyanın haritalanması yanında 3 boyutlu layer’larını çıkarmaya başladı bile.

Samsung, Sony, HTC, Oculus ve benzerlerinin sattığı toplam VR gözlük adedi 6-7 milyon civarındayken Apple’ın tek bir ürünü bir yılda bu kategoriyi dahi alt üst edebilir.

Karma gerçekliğin insanlığın gelişim tarihi değiştirmesi de konuşulanlar arasında. Tüm kültürümüzü, gerçek veya dijital dünyayla olan ilişkimizi hatta kendimizle olan ilişkimizi derinden değiştirebilecek bir güce sahip.

Gözlüğü alacağınız tarihi düşünün. O gün itibarıyla tüm anılarımız kayda alınabilecek. Bu hatıraları kişisel bulutumuzda saklayarak istediğimiz bir hatırayı yeniden izleme şansına sahip olabileceğiz. Karma gerçeklik ihtiyacımız olan veya olmayan her şeyi hatırlamamızı mümkün kılacak. Bu kayıtlar ve dünyayı görme biçimimizin değişmesi beynimizin çalışma prensiplerini dahi değiştiriyor olacak. Şu an bile geçmişe göre, öğrendiklerimizi kolay unutmuyor muyuz? Bu sorunun cevabı başlı başına bir konu.

Nasıl akıllı telefonlar tüm hayatımızı değiştirdiyse karma gerçeklik de hayatımızı bu derinlikte değiştirecek teknolojilerin başında geliyor. Geleceği öngörenleri dinlemekten daha heyecanlı olacak şeyse bu teknoloji ile yapabileceklerimiz olacak.

 Doruk Yılmaz

Turkcell, Marka Yönetimi ve İletişimi Müdürü