İnternetin yerini nasıl alacak?

2 yıl önce

‘’Metaverse’’ kavramı son zamanlarda tüm dünyada öylesine popüler hale geldi ki iş dünyasından çevrim içi topluluklara kadar neredeyse her yerde sıkça karşılaştığımız bir kavram oldu. Bunun başlıca sebebi elbette Facebook’un kurucusu Mark Zuckerberg’ün tüm Facebook grup şirketlerini bünyesinde toplayan çatı firma ismini ‘’Meta’’ olarak değiştirildiğini duyurması ile oldu. Elbette metaverse alanına sadece Meta (eski adıyla Facebook) değil aynı zamanda Epic Games, Microsoft, Nvidia, Qualcom vb. birçok teknoloji devi büyük yatırımlar yapmakta.

Metaverse alanında bizleri nelerin beklediğini sıralamadan önce sanırım kavramın kendisini açıklamak daha doğru olacaktır. Kısaca metaverse tüm sanal dünyaların (MMO oyunlar, sanal toplantılar vb.) ve internet üzerindeki içeriğin AR, VR, Web 3.0 ve blockchain teknolojiler kullanılarak birleştirilmesi sonucunda oluşmuş, sanal ve gerçek olanın eş zamanlı deneyimlendirilebildiği bir tür yeni gerçeklik evreni ve/veya boyutu olarak tanımlanabilir. Metaverse için ‘’İnternetin 3 boyutlu hali’’ veya ‘’Geleceğin interneti’’ şeklinde tanımlamalar yapmak da mümkün.

Metaverse tam anlamıyla hayata geçtiğinde internet içerisindeki tüm bilgiye AR/VR gibi kapsayıcı teknolojiler yardımıyla, sadece iki boyutlu ekranlardan değil tamamen etrafımızda ve üç boyutlu (3D) görebileceğimiz bir deneyim ile erişim sağlayacağız. Kullanıcılar metaverse olarak adlandırılacak olan bu yeni 3 boyutlu internet ortamına, aynı video oyunlarda olduğu gibi sanal bir avatar ile bağlanacak. Hatta metaverse evreninde sanal ve gerçek dünyalar o kadar iç içe geçmiş durumda olacak ki kullanıcılar her iki ortamda dijital avatarları yardımıyla eş zamanlı olarak var olabilecek; her iki tarafta da yaptıkları eylemler, gerçek zamanlı olarak bir diğerini etkileyebilecek. AR/VR teknolojileri dışında metaverse’ü oluşturacak diğer parçalar ise elbette blockchain temelli ve merkeziyetsiz Web 3.0 uygulamaları olacak.

Şunu da unutmamalıyız ki metaverse kavramı üzerine konuşurken biraz varsayımlar üzerinden ilerliyoruz, zira 5G teknolojisi tüm dünyada aktif olarak kullanıma sunulmadan hayal edildiği gibi bir metaverse deneyimi sağlanabilmesi oldukça zor. Öte yandan metaverse’ü oluşturan AR / VR teknolojileri, MMO (mass multiplayer online) oyunlar, dijital sanal ikizler (3D taranmış sanal kopyalar), NFT tabanlı sanat eserleri ve blockchain uygulamaları bir süredir farklı şekillerde hayatımıza girmiş durumda. Bu sebeple şu anda teknik olarak metaverse’ü inşa etmeyi tam anlamıyla başaramasak bile ne ile karşılaşacağımız konusunda bazı tahminler yürütülebiliyoruz.

Metaverse’ü oluşturacak teknik altyapı ve içerik hazır olduğunda ise kullanıcılar hem fiziksel hem de sanal dünyada eş zamanlı var olabilecek. Yani siz herhangi bir cadde üzerinde fiziksel olarak yürürken dijital avatarınız da eş zamanlı olarak o caddenin 3 boyutlu olarak tasarlanmış (veya kopyalanmış & 3D taranmış) dijital sanal ikizi içerisinde hareket edebilecek. Eğer cadde üzerinde yürürken AR gözlüğü takıyorsanız, aynı mekânın sanal gerçeklik versiyonu içerisinde bulunan tüm 3 boyutlu sanal objeleri, aynı Pokemon Go oyununda olduğu gibi gerçek dünya üzerinde görebileceksiniz.

Markalar ürünlerini fiziksel mağaza dışında metaverse’te yaratacakları sanal mağazalarda hem VR hem de AR modunda farklı müşterilere sunacaklar. Nike, Coca Cola, Gucci, Microsoft, Taco Bell gibi markalar çoktan bazı ürünlerini NFT olarak üretip kullanıcılara sunmaya başladılar bile. Yakın bir gelecekte satın alacağınız spor ayakkabının NFT versiyonunu aynı zamanda kendi dijital avatarınızı da giydirmek için satın alabileceksiniz. Benzer şekilde kullanıcılar dijital avatarlarla dünyanın herhangi bir yerindeki sanal gerçeklik etkinliğine katılabilecek, etkinlik sırasında satın aldıkları NFT tabanlı hediyelik eşyaları bulundukları gerçek ortam üzerinde AR modunda görebilecek ve hatta bu sanal eşyaları diğer arkadaşlarıyla anlık olarak paylaşabilecekler.

Sonuç olarak daha önceden belirttiğimiz gibi metaverse üzerine konuştuğumuz her şey şimdilik varsayımlardan ibaret. Öte yandan AR/VR uygulamaları, 5G altyapısı, blockchain, dijital ikiz vb. teknolojilerinin gelişimiyle birlikte her geçen gün metaverse evrenine bir adım daha yaklaşıyoruz. Her ne kadar metaverse bizlere sınırsız fırsatlar sunuyor olsa da insanlığın hayatına giren her yeni teknolojide olduğu gibi karanlık tarafları da beraberinde getirdiğini unutmamak gerekiyor.

Güven Çelikkaya