Günümüz çalışanları huzur arıyor

Firstborn CEO’su Dan LaCivita, tercih edilmek isteyen şirketlerin çalışanlarına vergi beyanı, göçmen desteği ve esnek ebeveyn izni olanakları sunması gerektiğini söylüyor.

Dedenizin emekli maaşı vardı. Sizin langırt masanız ve “Perşembe biranız” var. Peki çocuklarınız ne gibi sosyal haklara sahip olacaklar?

Çalışanlar için sosyal destek planı kavramının oluşmasına Amerikan şirketleri yardımcı oldu. Yaklaşık bir yüzyıl boyunca sundukları olanaklarla çalışanlarının hayatlarında elle tutulur fark yarattılar. Amerika’nın büyük bir ülke olmasını sağladıklarını bile söyleyebiliriz.

Sanayi Devrimi sırasında işverenler emeklilik maaşı vaat ederek ve emekliliği ulaşılabilir bir hedef haline getirerek insanları çiftliklerden fabrikalara çekti. 2’nci Dünya Savaşı sırasında maaşları dondurduğu zaman hükûmet, alternatif bir telafi olarak çalışanlara sağlık sigortası sundu ve bir neslin banliyölere yerleşmesini sağlayacak sosyal güvenlik ağını oluşturdu.

1980’lerde ise yolumuzu kaybetmeye başladık. Maliyetleri düşürme trendi giderek yayılırken (American Airlines’ın her salatadan bir zeytin eksilterek yılda 40.000$ kazanması üzerine yaşanan heyecanı hatırlarsınız) şirketler 401k sayesinde (Türkiye’deki BES’e benzeyen bir sistem) emekli maaşı yatırımlarını yavaş yavaş ortadan kaldırmaya, birikim yükünü işverenden çalışana kaydırmaya başladı. 1990’ların en büyük katkısı ne oldu? Cuma günleri kıyafet serbestisi.

Bir asrı bitirdiğimiz dönem için ileri saralım. Start-up kültürü çalışanlara çamaşırhane hizmeti, iş yerinde uyuklama alanları ve scooter park etme yerleri kazandırdı. İşveren için bu önemsiz hoşluklar ucuz, eğlenceli ve medyaya kolayca taşınabildiği için faydalıydı ama çalışanların hayatına katkısı sıfıra yakındı.

Bu arada 401k desteği veren şirketler tarihi eserlere dönüştü. Emeklilik birikimine sahip kaç tane millennial tanıyorsunuz?

Burada sadece kurumsal açgözlülüğü suçlayamayız. Emeklilik maaşı ödemeleri şirketlerin çoğu için sürdürülemez hale geldi. Emekli olarak geçirilen süre erkeklerde 18, kadınlarda 21 yıla çıkmışken (bu rakam 1970’lerde sırayla 10 ve 14 yıldı) günümüz yatırımcıları, çalışanlarına yaşam boyu maaş desteği sağlayacak herhangi bir start-up’ın arkasında durmayacaktır.

Şu anda zor zamanlarda yaşıyoruz. Kutuplaşmış politikamız sayesinde sosyal güvenlik ağı giderek zayıflıyor ve köhneleşmiş destek paketleri çalışan modern ailelerin ihtiyaçlarını karşılayamıyor. Aklınızda bulunsun, çalışanların %72’si şirketin sunduğu destek paketini kişiselleştirmenin iş sadakati sağlayacağını, %75’i ise iyi bir destek paketi sunan şirketlerde kalmayı tercih edeceğini belirtiyor.

İşverenlerin kişiye özel ve anlamlı sosyal destekler sunması her zamankinden daha fazla önem taşıyor. Nereden başlayacağınızı bilemiyorsanız, birkaç fikir vereyim.

Esnek ebeveyn izni

Şirketinizin doğum izni sırasında size ödeme yapması için artık Amazon’da çalışmanız gerekmiyor. Eğer eşiniz Amazon’da çalışıyorsa ve kendi işvereniniz ücretli izin sunmuyorsa, Amazon çocuğunuzun doğumundan sonraki altı hafta boyunca maaşınızı ödüyor. Aynı zamanda Etsy programını genişletti ve çalışanlarına, cinsiyetten bağımsız olarak 26 haftalık ücretli izin olanağı tanıdı. Amerika’nın tarihi boyunca doğum izni konusunda ne kadar cimri davrandığını hesaba katarsak, bu tip inisiyatifler oyunu kökten değiştirme potansiyeline sahip.

Aile planlama desteği

Apple kadın çalışanlarına yumurtalarını dondurmaları için ödeme yapıyor, Intel doğurganlık ve evlat edinme konularında destek veriyor ve Starbucks yarı zamanlı çalışan baristalarının bile tüp bebek masraflarını karşılıyor. Bu pahalı, stresli prosedürler insanların aile kurabilmeleri için giderek daha fazla önem taşır hale geldi ve daha fazla işverenin bu hizmetlere erişim konusunda düşünmesini gerektiriyor.

Herkes için ücretsiz vergi beyanı desteği

Amerika’da 2010 yılından beri 5 büyük vergi mevzuatı değişikliği gerçekleştirildi ve günümüz çalışanlarının kafaları, vergi yükümlülükleri konusunda her zamankinden daha karışık. Firstborn’u ele alırsak, kapılarımızı açtığımız günden beri her mayıs ayında bir vergi uzmanının şirkete gelip tüm çalışanlarla özel görüşmeler yapması kurucumuz tarafından garanti altına alındı. Bu uzmanlar herkesin gelir vergilerini hesaplıyor ve sadece her çalışanın mevzuatla uyumlu olmasını değil, en yüksek geri ödemeyi de almasını da sağlıyor. Vergi danışmanlığı şirket için küçük bir masraf olsa da çalışanların hayatında büyük fark yaratıyor.

Göçmen desteği

Farklı bir ülkede doğmuş olan çalışanlar her zaman iş gücünün önemli bir parçası oldu. Firstborn için de aynı durum geçerli. Göçmenliğin giderek daha fazla siyasileştiği (ve pahalılaştığı) günümüzde, vize ve harçlar da dahil olmak üzere göçmenlikle ilgili masrafların %100’ünü karşılıyor olmak bizim için bir gurur kaynağı. Bunun yanı sıra sağlık masraflarının tamamını karşılamamızın ve cinsiyetten bağımsız olarak 16 hafta ücretli ebeveyn izni vermemizin, yurt dışından gelen yetenekler için çekici bir yer olmamızı sağladığı su götürmez bir gerçek. Şu anda personelimizin %30’u ABD dışındaki 16 ülkeden geliyor.

Belki tüm bu sosyal haklar bir neslin emekli olmasını sağlamaz veya yaygın sosyal dönüşüm getirmez ama insanların daha özgür ve yaratıcı hissetmelerine yardımcı oluyorlar. İşverenler, çalışanlarının hayatını etkileyen bu konulara yeni bir gözle bakmalı ve gerçekten değişim yaratacak bir sosyal destek paketi oluşturmalı.

Bununla birlikte, hâlâ istiyorlarsa, çalışanlarının kirli çamaşırlarını yıkamaya da devam etmelerinde sakınca yok.

 

 

Dan LaCivita

Firstborn CEO’su

 

 

Bu yazı ilk olarak Campaign Türkiye 78. sayısında yayımlandı.