İstanbul’da 80’lere kadar açıkhava, elle boyanan duvarlar ve afiş yapıştırmaya uygun/çoğu kez uygun olmayan her alana hiçbir standardı olmayan kağıt afişlerin gelişigüzel yapıştırılması anlamını taşıyordu. O dönemin İBB Bedrettin Dalan’ın girişimi ile bu kentsel kirlilik yavaş yavaş ortadan kalkmış ve bugün gördüğümüz çağdaş açıkhava reklam üniteleri ile tanışmaya başlamıştık. Bir süredir 80’li yıllardaki görüntüleri hatırlatan afiş kirliliğini görmeye ve illegal bir afiş kirliliği altında kalmaya başladık. Bu illegal afişler:
- Peyzajla, bakım/onarımla, temizlikle İstanbul’u estetik tutmaya çalışan bir belediye için korkunç bir kent kirlenmesi yaratıyorlar.
- Hiçbir yasa, kural tanımadığı için İBB’nin ilan ve reklam vergisi kaybına neden oluyor.
- İhale ile reklam alanı alan ve tüm yasal edimlerini yerine getiren, koyduğu reklam ünitelerine milyonlarca yatırım yapan, bu üniteleri sürekli bakımlı tutmak için çok büyük bir ekibi istihdam eden açıkhava şirketleri ile haksız ve illegal bir rekabet yaratıyorlar.
- Açıkhava şirketlerinin modern ünitelerinin yanına posterleri asarak berbat bir görüntü karmaşası yaratıyor ve her türlü yasal koşulu üstlenmiş, nitelik kaygısı ile hareket eden açıkhava şirketlerinin sergiledikleri reklam mesajlarının da okunmasını zorlaştırıyorlar.
- Reklam aldıkları markalara bu posterlerle ilgili gelecek vergi ve cezalardan sorumlu olmadıklarını da söyleyebilecek yasa tanımaz cüretleri var.
Bu sorunun doğmasına neden olan 3 sorumlu taraf var: 1. Bu türden kirlilik yaratan afişler için para ödeyen markalar; 2. Elindeki yasal olanakları kullanarak önlem almayan belediyeler; 3. Reklam sahiplerini bu konuda aydınlatmayan afişleri tasarlayan ajans ve satın almasını yapan medya planlama şirketleri.
Açıkhava reklamcılığı konusunda dünyanın pek çok ülkesinden ileri durumda olan Türkiye’de, nitelik kaygısı olan açıkhava şirketlerini zorlayan bu kirliliğe neden olan tüm tarafların, bu ilkel uygulamanın ortadan kalkması için sorumluluk üstlenmesi gerekiyor.
Arvak olarak bu konuda İBB nezdinde yaptığımız girişimlerin sonuç vermesini bekliyoruz.
Ayhan Tezcan
ARVAK Yönetim Kurulu Başkanı
Bu yazı ilk olarak Campaign Türkiye Şubat 2018 sayısında yayımlandı.