İletişim şart!

Geçtiğimiz günlerde “Kim Milyoner Olmak İster?” adlı yarışmada “Haziran ayında yapılacak olan seçimlerde hangisi seçilecektir?” sorusu soruldu. Sorunun yanıt şıkları arasında, “milletvekilleri”nin yanı sıra “başbakan”, “belediye başkanları” ve “bakanlar” bulunuyordu. Yarışmacı emin olamadığından, izleyiciye sordu ve izleyicilerin %45’i “milletvekilleri” yanıtı verirken %30’u “başbakan” dedi. Başka bir deyişle izleyicilerin %55’i doğru yanıtı veremedi.

Konuyu, çokça yapıldığı gibi “gençlerin cehaleti” suçlaması üzerinden değil, iletişim açısından ele almak istiyorum.

Yarışmacının 22 yaşında olduğundan hareketle, eğitim hayatının çoktan seçmeli sorulardan oluşan testlerle yoğrulduğunu tahmin edebiliriz. Çoktan seçmeli sistem ise “bilmek yetmez, hızlı olmalı, seçenekler arasında en uygun yanıtı seçmeli” mesajı taşır. Dolayısıyla da sorunun yanıt şıklarında “milletvekilleri”nin yanı sıra “başbakan” şıkkını görmek yarışmacının aklını karıştırdı.

Milletvekili adaylarını parti liderlerinin belirlemesi bir yana, bu süreci iletişim malzemelerinden biri olarak kullandığı, hatta adayların sıralamada isimlerini görünce şaşırdıklarını medyada anlattığı bir sistem söz konusu. Seçim kampanyalarının tamamı lider iletişimi üzerine kurulu. Siyasilerin seçim öncesi iletişimi bize liderlerin başbakan olma hedeflerini aktarıyor. Hal böyle olunca, seçmenin çoğu genel seçimlerde milletvekillerini seçtiğini kimi zaman düşünmüyor bile.

Başka bir deyişle, yarışmacının ve izleyicilerin %55’inin ilgili soruda “milletvekili” yanıtı verememesi, %30’unun ise “başbakan” demesi, iletişimin taşıyıcı güç olduğu eğitim ve siyaset alanlarında yürütülen tüm çalışmaların, algımızda nasıl yer ettiğine, güçlü ve sürekli mesajların sorgulanmadan nasıl kabul gördüğüne iyi bir örnek aslında.

Uzun sözün kısası, “Kim Milyoner Olmak İster?”de yarışmacı ve hatta izleyicilerin seçimlerle ilgili soruya doğru yanıt verememesini sadece bilgi eksikliği değil, iletişimin etkisi olarak okumak da mümkün. O halde ne diyoruz? Aman dikkat ama iletişim şart!

Esra Şengülen Ünsür
İDA Yönetim Kurulu Üyesi

Bu yazı, Campaign Türkiye’nin Mayıs 2015 sayısında yayımlanmıştır.