Hikaye biriktirin!

Yaşam, bir ödül programında puanlar kazanmak olarak algılanıyor birçoğumuz için. Başarının tanımı ise sadece fethedilen kalelerden, yerlerden ibaret. 

Brave… Evet hikaye için denemek şarttır. Denemek, deneyimlemek.

Alvin Toffler, Şok/Gelecek Korkusu adlı kitabında maddi tatmin sağlamaya odaklı bir sistemden hızla manevi hazzın önemli olduğu bir ekonomiye doğru ilerleneceğini öngörmüştü yıllar önce.

Eğitimlerde ve derslerde beni en çok şaşırtan şeylerden biri de katılımcıların ya hikayelerinin olmaması ya da var olan hikayelerinin farkına varmamaları. İnsanın anlatacak hikayesi olmaması! O nedenle de sıkça öğrencilerime deneyime yatırım yapmalarını, deneyimlerin birçok hikayeye kapı açtığını söylerken buluyorum kendimi. Deneyimler, insana mutluluğu ve tatmini beraberinde getirir.

Bugün film endüstrisi hikayelere milyarlarca lira yatırım yapıyor seyircileri cezbetmek için. İş dünyası markaların, ürünlerin, kişilerin hikayelerinin peşinde. Zira hikayeler deneyimlerimizi paylaştığımız, yaşama nasıl baktığımız ve birlikte nasıl yaşayabileceğimiz üzerine güçlü bağlardır. Caziptir ve hatırda kalır.

Hikayeler dünyayı nasıl bildiğimiz ve deneyimlediğimiz üzerinedir. Nasıl bağlantılar kurduğumuz ve olayları nasıl hatırladığımız…

Peki siz nasıl hatırlanmak istiyorsunuz?

Kuşkusuz insanın kendisine, kurumların çalışanlarına yatırım yapması en etkin ve karlı yatırımdır. Hepimizin başarmak istediği birçok şey var ve de tutkularımız, bizi mutlu eden şeyler. Bazı durumlarda tutkusunu işine çeviren şanslı insanlar var. Peki tutkumuzu, yapmaktan büyük bir mutluluk duyduğumuz şeyi işe dönüştüremediysek, ekonomik nedenlerle bizi bazen umutsuzluğa, karamsarlığa ve monotonluğa mahkum ettiğini düşündüğümüz bir işimiz varsa ne yapacağız? Kendimizi şanssız kabul edip bir kenarda sıradan yaşamlarımızın sona ermesini mi bekleyeceğiz? Tabii ki hayır, Toffler’ın kitabında da öngördüğü gibi deneyimlere yatırım yapacağız.

Bugün yapılan araştırmalar da eşyalar yerine deneyime yatırım yapan kişilerin daha mutlu olduğunu gösteriyor. Deneyimler bize yaşamda yol gösterip amaç ve tutkularımızı bulmamızı sağlarken kendi hikaye(ler)mizi de yazmamızı sağlıyor.

Pixar’ın hikaye sanatçılarından Emma Coates tarafından formüle edilen Hikayenin 22 Kuralı, en keyifli çalışmalardan biri hikaye anlatımı üzerine. Birinci kural ise, “başarmak için denemekten bıkmayan bir karaktere hayranlık duyarsın.” Evet hikaye için denemek şarttır. Denemek, deneyimlemek.

Çalışanlarının deneyime yatırım yapması için öncülük yapan kuruluşlardan biri de Airbnb. O nedenle esnek çalışma saatleri sunuyor çalışanlarına. Belirli zamanlarda özel inziva programları düzenliyorlar ve geri bildirim alıyorlar. Adobe ise çalışanlarının eğitimine destek veriyor. Türkiye’de Denizbank, kurumsal MBA’in yanı sıra çalışanlarının hikayelerine yatırım yapan az sayıda kuruluştan biri.

Doldurulacak 4 kova

İnsanların kendi hikayelerini bulması ve anlatması için yaşamında bakması veya doldurması gereken 4 kovası vardır.

1) Başarıları, kendini mutlu ve özel hissetmesini sağlayan anlar,

2) Başarısızlıkları, kendini kötü hissetmesine neden olan olaylar,

3) Gördüğü filmler, okuduğu kitaplar, gezdiği yerler, gittiği müzeler, v.s.

4) Rol modeller. Bütün bu kovaların dolabilmesi için sadece deneyimlere ihtiyacımız var. Deneyimlerimizin bizi büyüttüğü, geliştirdiği kuşkusuz. Ve hikayeler aracılığıyla paylaştığımız deneyimlerimiz de diğerlerinin yeni şeyleri keşfetmesini sağlar. Hikayenin merkezinde ikna vardır. Hikayeler, bizi dinleyenlerin olmasını istediğimiz insanlar haline gelmesi için yeni yollar açar, değerlerimizi kolaylıkla paylaşır ve ardımızdan gelmelerini sağlar.

Hikayeler deneyimlerimizin ürünüdür ve tatmin edici bir deneyim sunar onu dinleyenlere. Hiç düşündünüz mü sizin hikayeniz nedir diye? Sizin bugünkü siz olmanızı sağlayan hikayeniz ne? Bir uçak yolculuğunda, bir iş görüşmenizde ya da müşteriyle yapılan özel bir toplantıda ne anlatmak, neyi paylaşmak isterdiniz?

Şeyda Taluk

Bahçeşehir Üniversitesi Öğretim Görevlisi

The School of Life Istanbul Atölye Lideri